«Φρένο» στις αθέμιτες πρακτικές των μεγάλων τεχνολογικών κολοσσών, που λειτουργούν ως ρυθμιστές πρόσβασης στις ψηφιακές αγορές, φιλοδοξεί να βάλει εν ευθέτω, η πράξη για τις ψηφιακές αγορές (Digital Markets Act) της ΕΕ, μέρος της οποίας τέθηκε σε ισχύ από, 1η Νοεμβρίου και τα άρθρα της αναμένεται να εφαρμοστούν σταδιακά έως και το καλοκαίρι του 2023. Αποτελώντας την τελευταία πράξη μιας σειράς κανονισμών της ΕΕ γύρω από τη λειτουργία και χρήση του διαδικτύου, ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές, θα αναγκάσει τους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Google, η Meta, η Amazon κ.ά, να οριοθετήσουν ή και να διαφοροποιήσουν την λειτουργία τους, ώστε να συμπεριφέρονται με δίκαιο τρόπο στο διαδίκτυο.
Ποιες εταιρείες αφορά
Ο νέος νόμος για τις ψηφιακές αγορές της ΕΕ εισάγει μια σειρά νέων κανόνων σε δέκα βασικά είδη πλατφορμών, με τους οποίους θα πρέπει να συμμορφώνονται οι λεγόμενοι «ρυθμιστές της αγοράς», εάν θέλουν να δραστηριοποιούνται στα κράτη-μέλη της. Για την ακρίβεια αφορά εταιρείες που είναι υπεύθυνες για τη διαδικτυακή διαμεσολάβηση, μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο, κοινωνικά δίκτυα, πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο, υπηρεσίες ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων, λειτουργικά συστήματα, υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους, δίκτυα διαδικτυακής διαφήμισης, προγράμματα περιήγησης στο διαδίκτυο και εικονικούς βοηθούς. Αφορά δηλαδή όλες τις βασικές υπηρεσίες που προσφέρουν εταιρείες όπως η Amazon, η Apple, η Alphabet (μητρική εταιρεία της Google), η Microsoft και η Meta.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κανόνες δεν αφορούν στις μικρότερες επιχειρήσεις, αλλά στις μεγάλες συστημικές πλατφόρμες που παρουσιάζουν ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 7,5 δισ. ευρώ για τρία συναπτά οικονομικά έτη ή κεφαλαιοποίηση άνω των 75 δισ. ευρώ το τελευταίο έτος παρέχοντας τις υπηρεσίες τους σε τρία τουλάχιστον κράτη-μέλη και εξυπηρετώντας μηνιαίως πάνω από 45 εκ. ενεργούς χρήστες της ΕΕ και 10.000 ετήσιους ενεργούς επαγγελματίες χρήστες της Ένωσης. Εταιρείες με τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά χαρακτηρίζονται ως «ρυθμιστές της αγοράς» (gatekeepers) και είναι υποχρεωμένες να συμμορφωθούν με τους κανόνες της Πράξης.
Τι αλλάζει για τους τεχνολογικούς κολοσσούς
Το πνεύμα του νόμου προβλέπει ότι οι προαναφερθείσες εταιρείες, οφείλουν να συμπεριφέρονται με τρόπο που διασφαλίζει ένα ανοικτό διαδικτυακό περιβάλλον, δίκαιο για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Επί του πρακτέου δηλαδή, οι εν λόγω εταιρείες θα πρέπει να συμμορφώνονται με ένα σύνολο κανόνων και απαγορεύσεων, ακόμα κι αν αυτός αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων τους.
Στις υποχρεώσεις περιλαμβάνεται το:
- να επιτρέπουν σε τρίτους να αλληλεπιδρούν με τις υπηρεσίες του ίδιου του ρυθμιστή πρόσβασης σε ορισμένες συγκεκριμένες καταστάσεις
- να επιτρέπουν στους επιχειρηματικούς χρήστες τους πρόσβαση στα δεδομένα που παράγουν κατά τη χρήση της πλατφόρμας του ρυθμιστή
- να παρέχουν στις εταιρείες που διαφημίζουν στην πλατφόρμα τους τα απαραίτητα εργαλεία και πληροφορίες ώστε οι διαφημιστές και οι εκδότες να διενεργούν τη δική τους ανεξάρτητη επαλήθευση των διαφημίσεων που φιλοξενούνται από τον ρυθμιστή πρόσβασης
- να επιτρέπουν στους επιχειρηματικούς χρήστες τους να προωθούν τις προσφορές τους και να συνάπτουν συμβάσεις με τους πελάτες τους εκτός της πλατφόρμας του ρυθμιστή
Στον αντίποδα απαγορεύεται να:
- να εξασφαλίζουν ευνοϊκή κατάταξη για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που προσφέρει ο ίδιος ο ρυθμιστής πρόσβασης σε σχέση με παρόμοιες υπηρεσίες ή προϊόντα που προσφέρονται από τρίτους στην πλατφόρμα του ρυθμιστή
- να αποτρέπουν τη σύνδεση καταναλωτών με επιχειρήσεις εκτός της πλατφόρμας του ρυθμιστή
- να εμποδίζουν την ακύρωση της εγκατάστασης προεγκατεστημένου λογισμικού ή εφαρμογών από τους χρήστες, εφόσον το επιθυμούν
- να παρακολουθούν τους τελικούς χρήστες εκτός της βασικής υπηρεσίας πλατφόρμας των ρυθμιστών πρόσβασης για σκοπούς στοχευμένης διαφήμισης, χωρίς να έχει χορηγηθεί πραγματική συγκατάθεση
Τι αλλάζει για τους χρήστες
Για παράδειγμα, οι κανόνες της Digital Markets Act θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας τoυ iOS λειτουργικού της Apple αν εφαρμόζονταν αυστηρά. Κι αυτό γιατί ο κολοσσός του Κουπερτίνο υποχρεούται πλέον να επιτρέπει στους χρήστες να εγκαθιστούν εφαρμογές και καταστήματα εφαρμογών τρίτων, ενώ απαγορεύεται να απαιτεί από τους προγραμματιστές εφαρμογών να χρησιμοποιούν την επεξεργασία πληρωμών της Apple για να φιλοξενούνται στο App Store. Κατ επέκταση, οι χρήστες της ΕΕ θα πρέπει να μπορούν να εγκαταστήσουν το Google Chrome ως προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης τους και να απεγκαταστήσουν το Safari. Επιπλέον οι χρήστες iPhone, θα πρέπει να μπορούν να κατεβάζουν εφαρμογές όχι μόνο από το App Store αλλά και από τρίτα καταστήματα εφαρμογών ή από το Διαδίκτυο.
Επιπλέον οι ρυθμιστές του διαδικτύου θα απαγορεύεται να προωθούν τις υπηρεσίες τους μέσα από τις δικές τους πλατφόρμες έναντι των ανταγωνιστών ή να δημιουργούν νέες βασιζόμενες στα δεδομένα των χρηστών που συλλέγουν. Πρακτικά αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η Amazon δεν θα μπορεί να χρησιμοποιεί τα δεδομένα πωλήσεών της ώστε να αναπτύξει προϊόντα δικής της ετικέτας, ούτε να τα προωθεί δυσανάλογα έναντι των ανταγωνιστών της. Κάπως έτσι και η Google για παράδειγμα, θα απαγορεύεται να προωθεί μέσω της μηχανής αναζήτησης της, τις πτήσεις της Google έναντι της ιστοσελίδας Skyscanner που προσφέρει την ίδια υπηρεσία.
Υψηλά πρόστιμα
Η μη συμμόρφωση με τα παραπάνω θα επιφέρει πρόστιμα έως 10% του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρείας, ή έως 20% σε περίπτωση επανειλημμένων παραβάσεων. Παράλληλα θα μπορούσε να επισύρει περιοδικές χρηματικές ποινές έως 5% του μέσου ημερήσιου κύκλου εργασιών. Αν δε η μη συμμόρφωση είναι συστηματική από πλευράς των «ρυθμιστών της αγοράς» η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόσθετα διορθωτικά μέτρα κατόπιν έρευνας αγοράς, ανάλογα προς το αδίκημα που διαπράχθηκε. Ως έσχατη λύση δε, μπορούν να επιβληθούν και μη οικονομικά διορθωτικά μέτρα, όπως η εκποίηση (τμημάτων) μιας επιχείρησης.
Ξαναγράφονται οι κανόνες του Διαδικτύου
Οι αλλαγές που αναμένεται να φέρει ο νόμος χαρακτηρίζονται δομικές για τον διαδικτυακό κόσμο της Ευρώπης, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί βρίσκονται ήδη στις επάλξεις και είναι έτοιμοι να δώσουν μεγάλες μάχες. «Περιμένουμε ότι οι συνέπειες θα είναι σημαντικές», αναφέρει ο Gerard de Graaf, βετεράνος αξιωματούχος της ΕΕ στο Wired.com. O ίδιος τον περασμένο μήνα έγινε διευθυντής ενός νέου γραφείου της ΕΕ στο San Francisco, το οποίο ιδρύθηκε εν μέρει για να εξηγήσει τις συνέπειες του νόμου στις Big Tech. Σύμφωνα με τον de Graaf οι τεχνολογικοί κολοσσοί θα αναγκαστούν να ανοίξουν τις πλατφόρμες τους, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τον ανταγωνισμό και βελτιώνοντας τις συνθήκες για τον τελικό χρήστη. Ωστόσο ο ίδιος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπάρξει κι ένα κύμα αγωγών που θα αμφισβητεί τους νέους κανόνες της Ευρώπης για τις Big Tech εταιρείες. Παρότι η ΕΕ έχει επιβάλει και στο παρελθόν μεγάλα πρόστιμα κατά της Google, της Apple και άλλων εταιρειών μέσω αντιμονοπωλιακών ερευνών, η ισχύ του συγκεκριμένου νόμου αλλάζει τους κανόνες.
Σε αντίθεση με την μέχρι σήμερα πρακτική της αντιμονοπωλιακής έρευνας, η οποία μπορεί να κατέληγε στην επιβολή ενός μεγάλου χρηματικού προστίμου, η Πράξη για τις διαδικτυακές αγορές θέτει υπ' ευθύνη των ρυθμιστών της αγοράς, τις αποδείξεις ότι παίζουν δίκαια και την συμμόρφωσή τους. Εάν δεν μπορούν να αποδείξουν ότι παρέχουν μια δίκαιη και ανοικτή πλατφόρμα, δεν θα τους επιτρέπεται να λειτουργούν στα κράτη-μέλη της ΕΕ. «Το βασικό μήνυμα είναι ότι οι διαπραγματεύσεις τελείωσαν, βρισκόμαστε σε κατάσταση συμμόρφωσης», αναφέρει ο de Graaf προσθέτοντας ότι «μπορεί να μην σας αρέσει, αλλά έτσι έχουν τα πράγματα».
Πέρα βέβαια από τις αλλαγές που θα φέρει ο DMA εντός των συνόρων της Ένωσης, η σταδιακή εφαρμογή του, - η ΕΕ θα πρέπει πρώτα να αναγνωρίσει τους gatekeepers και εν συνεχεία αυτοί θα έχουν έξι μήνες για να συμμορφωθούν - θα μπορούσε να διαφοροποιήσει τον τρόπο λειτουργίας των μεγάλων πλατφορμών σε παγκόσμιο επίπεδο. Κι αυτό γιατί ορισμένες λεπτομέρειες του νόμου για τις ψηφιακές αγορές μπορούν να εφαρμοστούν ευκολότερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Το παραπάνω γίνεται κατανοητό αν σκεφτεί κανείς την επίδραση προηγούμενων νόμων της ΕΕ, όπως ο «Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων» της ΕΕ, το γνωστό GDPR ή υποχρέωση κοινού φορτιστή που αναγκάζει την Apple προσθέσει USB-C σε όλα τα iPhone της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εταιρείες τεχνολογίας θα πρέπει σύντομα να υιοθετήσουν και τους κανόνες λειτουργίας ενός δεύτερου πολύ σημαντικού νόμου της ΕΕ, της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act). Η εν λόγω πράξη καθορίζει ένα νέο πρότυπο λογοδοσίας των διαδικτυακών πλατφορμών όσον αφορά το παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο ενώ απαιτεί και την αξιολόγηση κινδύνου στη λειτουργία των αλγορίθμων τους.
0 Post a Comment:
إرسال تعليق