Η Τεχνητή Νοημοσύνη και πώς αυτή θα υπηρετήσει τον πολίτη αναδεικνύεται ως μια από τις προτεραιότητες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Όπως αναφέρει στην αποκλειστική του συνέντευξη στη «Ν» ο νέος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, η πρώτη έκδοση του gov.gr με Τεχνητή Νοημοσύνη θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ).

Ο Δ. Παπαστεργίου. Φωτ. ΙΝΤΙΜΕ/ ΛΙΑΚΟΣ Γ.

Ο κ. Παπαστεργίου επισημαίνει ότι το πρώτο νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα είναι για την κυβερνοασφάλεια και πρόκειται να συζητηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο προκειμένου στη συνέχεια να κατατεθεί στη Βουλή. Δημιουργείται ένας νέος Οργανισμός, ΝΠΔΔ, που θα «βλέπει» περίπου 2.000 φορείς και κρίσιμες υποδομές και αυτές που ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα.

Ο κ. Παπαστεργίου, δύο περίπου μήνες έπειτα από την ανάληψη των καθηκόντων του, απαντώντας στις ερωτήσεις της «Ν», επεσήμανε ότι επανεξετάζεται ο σχεδιασμός για το έργο των μικροδορυφόρων και συνολικά η διαστημική πολιτική της χώρας.

Όπως επίσης σημειώνει χρειάζονται γενναίες αποφάσεις για το Σύζευξις 2 και στο τοπίο μπαίνει Σύζευξις 3. Τον Σεπτέμβριο ξεκινά η δράση Smart Readiness Voucher και θα ακολουθήσει η δράση Gigabit Voucher, ενώ αναφορικά με τις υποδομές ευρυζωνικών δικτύων σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές (UFBB) αναμένεται η υπογραφή των συμβάσεων και από τον δεύτερο ανάδοχο προκειμένου, το μεγάλο αυτό έργο (ΣΔΙΤ, προϋπολογισμού 870 εκατ. ευρώ) να τεθεί σε υλοποίηση στο σύνολό του.

Ολόκληρη συνέντευξη με τον Δημήτρη Παπαστεργίου έχει ως εξής:

Είναι ενδιαφέρον ότι ζητήσατε την άποψη της κοινής γνώμης για το ποιες υπηρεσίες πρέπει να γίνουν ψηφιακές. Ωστόσο, οι προτεραιότητές του υπουργείου ποιες είναι; 

Η ψηφιοποίηση του δημοσίου έχει δρομολογηθεί με τα έργα που έχουν προκηρύξει η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ), επιτελικός βραχίονας υποστήριξης και υλοποίησης έργων του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, και άλλοι φορείς όπως η ΗΔΙΚΑ.

Όμως, πλέον δεν είναι μόνο αυτό το ζητούμενο. Για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες τεχνολογίας το πιο σημαντικό σήμερα είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ). Το πως θα δημιουργήσουμε το πλαίσιο για την ΤΝ και πως θα τοποθετήσουμε μία κυβέρνηση και ένα κράτος μέσα στο πλαίσιο αυτό.

Σε μερικές μέρες θα παρουσιάσουμε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) την πρώτη έκδοση του gov.gr με ΤΝ. Πως δηλαδή οι πολίτες θα αλληλοεπιδρούν γρηγορότερα και ευκολότερα. Χρησιμοποιώντας φυσική γλώσσα, θέτοντας π.χ. ερωτήματα που θα «πέφτουν» στο Εθνικό Μητρώο Διαδικασιών, «Μίτος» – την πλατφόρμα με την οποία το δημόσιο καταγράφει και χαρτογραφεί τον εαυτό του – ώστε να λαμβάνουν τις απαντήσεις που ζητούν.

Άρα, Τεχνητή Νοημοσύνη αρχικά σε όσα μέχρι σήμερα έχουν ψηφιοποιηθεί.

Προφανώς η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει πολλά στάδια – παρακλάδια και αυτή θα είναι μια πολύ απλή έκδοση.

Τα έργα ψηφιοποίησης είναι σε εξέλιξη με τα βασικότερα εξ αυτών να αφορούν την Υγεία, τη Δικαιοσύνη και το Κτηματολόγιο. Τα χρονοδιαγράμματα είναι γνωστά, όπως και τα προβλήματα και κοιτάμε να τα επιλύσουμε.

Προτεραιότητα μας επίσης, πέρα από την Τεχνητή Νοημοσύνη, είναι να σταματήσουμε να διακινούμε αρχεία με PDF. Η πληροφορία υπάρχει. Γιατί να την διακινούμε ως PDF;

Ένα καλό παράδειγμα είναι: Για να γράψεις το παιδί σου στον παιδικό σταθμό σήμερα πρέπει να ανεβάσεις PDF για το εισόδημα σου κ.λ.π.. Θα μπορούσε απλά ο πολίτης να αποδεχτεί ένα αίτημα που θα του έρθει στο ηλεκτρονικό του πορτοφόλι (wallet) ότι είναι αναγκαίο αυτό το πεδίο από την φορολογική δήλωση και να πάρει όχι PDF αλλά το ίδιο το δεδομένο που είναι αναγκαίο.

Εν τέλει δεν πρέπει να ψηφιοποιήσουμε ό,τι χαρτί βρίσκεται στο δημόσιο. Χρειάζεται π.χ. η ψηφιοποίηση των οικοδομικών αδειών στις πολεοδομίες, αλλά πρέπει παράλληλα να δούμε πως θα πάμε κατευθείαν στην διακίνηση δεδομένων  εκεί που είναι εφικτό και θα εξυπηρετήσει καλύτερα τον πολίτη.

Πού θα αποθηκεύσετε όλα αυτά τα δεδομένα από τις ψηφιοποιήσεις;   

Το θέμα αυτό θα μας απασχολήσει το επόμενο διάστημα καθώς δεν πρόκειται για δεδομένα που σήμερα φιλοξενούνται σε υφιστάμενες δομές. Θα επιδιώξουμε συμφωνίες με data center έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε τον αναγκαίο χώρο.

Η ΚτΠ έχει αναλάβει ένα πολύ μεγάλο τμήμα των έργων ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών) που είναι σε εξέλιξη, προϋπολογισμού περί τα 4 δις. ευρώ. Πολλά εξ αυτών έχουν ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, ιδιαίτερα όσα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σας ανησυχούν τυχόν καθυστερήσεις που μπορεί να σημαίνουν απώλειες πόρων και μισοτελειωμένα έργα; 

Πράγματι, η ΚτΠ έχει ένα τεράστιο όγκο δουλειάς και σε μεγάλο βαθμό από την επιτυχία της εξαρτάται η ψηφιακή μετάβαση της χώρας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει, όπως και ολόκληρος ο κλάδος της πληροφορικής, είναι η έλλειψη στελεχών. Το αντιμετωπίζει με την τεχνική βοήθεια που λαμβάνει καθώς μέσω αυτής εξασφαλίζει ανθρώπινους πόρους.

Με την ευκαιρία αυτή θέλω να μεταφέρω τον προβληματισμό μας σε σχέση με το κατά πόσο όλη η αγορά της τεχνολογίας – πληροφορικής δύναται να σηκώσει όλα αυτά τα έργα. Προβληματισμός επίσης υπάρχει και για το αν το Δημόσιο μπορεί να κρατήσει τα στελέχη του. Βλέπουμε στελέχη να φεύγουν αναζητώντας ενδεχομένως καλύτερες αποδοχές, άρα πρέπει να στηρίξουμε την ΚτΠ, την ΗΔΙΚΑ και όλους τους φορείς του υπουργείου.

Τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι δύσκολα από την άποψη των ανθρώπινων πόρων για την αγορά των ΤΠΕ. Και για μας που θα υποδεχόμαστε προτάσεις και θα πρέπει να κάνουμε την αξιολόγηση, αλλά πρωτίστως για τις εταιρείες οι οποίες έχουν αναλάβει να υλοποιήσουν πολλά και σημαντικά έργα.

Τις προηγούμενες ημέρες έκλεισε η αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης και όσο αφορά το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δύο τουλάχιστον έργα (το 5G στους αυτοκινητόδρομους και τα υποθαλάσσια καλώδια) απεντάχθηκαν. Τι γίνεται με τα υπόλοιπα π.χ. το Smart Readiness Voucher (επιδότηση των καλωδιώσεων για να υποδεχτούν, μεταξύ άλλων, την οπτική ίνα σε κτήρια με προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ); 

Έχει γίνει η αναγκαία προετοιμασία επιλύθηκαν τα προβλήματα και προχωρά.  Αποτελεί αιρεσιμότητα του Ταμείου Ανάκαμψης μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να ανέβει η πλατφόρμα μέσα από την οποία οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα δηλώνουν την πρόθεσή τους να κάνουν χρήση της δράσης. Πιστεύουμε ότι η πλατφόρμα θα είναι έτοιμη μέχρι 15 Σεπτεμβρίου.  

Η δράση Gigabit Voucher (επιδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων για σύνδεση στο internet με ταχύτητα download τουλάχιστον 250 Mbps); 

Εκτιμώ ότι θα προχωρήσει με τον καινούργιο χρόνο. Έχουν λυθεί αρκετά ζητήματα και θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με το Smart Readiness.

Το Σύζευξις 2 (ευρυζωνικές συνδέσεις στους φορείς του δημοσίου) δεν προχωρά με το επιθυμητό ρυθμό. Δρομολογείτε κάποια παρέμβαση; 

Χρειάζεται εντός Σεπτεμβρίου να λάβουμε γενναίες αποφάσεις αναφορικά με το έργο αυτό για το οποίο, όπως γνωρίζετε, οι προδιαγραφές γράφτηκαν πριν δέκα χρόνια. Κολλάει κυρίως στο κομμάτι των συνδέσεων μέσα στα κτήρια. Θα δρομολογήσουμε, σε συνεργασία με τους αναδόχους την ολοκλήρωσή του σε  υποδομές και κτήρια, όπου τέλος πάντων είναι εφικτό με τον εξοπλισμό που έχει αγοραστεί και θα αναθεωρήσουμε το υπόλοιπο, ώστε με κάποιο τρόπο το Σύζευξις 2 να κλείσει.

Στη συνέχεια θα πάμε σε ένα νέο σχεδιασμό, ένα Σύζευξις 3, πιο άμεσο και πιο γρήγορο για να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της δημόσιας διοίκησης.

Σε εκκρεμότητα βρίσκεται και το ΣΔΙΤ, Ultra–Fast Broadband (UFBB) και συγκεκριμένα οι 4 από τις 7 γεωγραφικές ημιαστικές και αγροτικές περιοχές που προβλέπεται να καλυφτούν με υποδομές Fiber tothe Home (FTTH)… 

Βρισκόμαστε στη φάση που έχει κληθεί και ο δεύτερος ανάδοχος προκειμένου να υπογράψει τη σύμβαση για να ξεκινήσει η κατασκευή των δικτύων. Όπως γνωρίζετε ο ένας από τους δύο αναδόχους (με τις 3 γεωγραφικές περιοχές) υπέγραψε τον περασμένο Ιούνιο.

Η Ελλάδα όπως και όλες οι χώρες μέλη της ΕΕ οφείλουν μέχρι τον Οκτώβριο να παρουσιάσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οδικό Χάρτη της Ψηφιακής Δεκαετίας 2030, με κυρίαρχο στόχο την καθολική κάλυψη με δίκτυα οπτικών ινών όλων των ευρωπαίων πολιτών, ικανά για ταχύτητα σύνδεσης 1 Gbps. Πως προχωρά η σχετική προετοιμασία;  

Συνεχίζεται η δουλειά που είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου. Βάζουμε και νέους στόχους, τα πράγματα αλλάζουν σε σχέση με τις προτεραιότητες λόγω της πραγματικότητας που βιώνουμε. Θέλει ακόμα συζήτηση που θα γίνει μέσα στο Σεπτέμβριο, αλλά θα είμαστε έτοιμοι.

Παράλληλα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προσπαθεί να δείξει τα αναγκαία αντανακλαστικά και να λύσει προβλήματα που προκύπτουν. Η δυνατότητα π.χ. να λαμβάνουμε πιο συχνά εικόνες από το διάστημα θα βοηθήσει στο θέμα της πρόληψης των πυρκαγιών, ή ακόμα και στην καλύτερη διαχείριση των ζητημάτων που αντιμετωπίζονται στις παραλίες της χώρας. Επίσης, το υπουργείο συμβάλει στο ζήτημα των νέων ταυτοτήτων με τον ένα και μοναδικό προσωπικό αριθμό για κάθε πολίτη που έχει ήδη θεσμοθετηθεί. Θα είναι το ΑΦΜ μας συν τρία αλφα αριθμικά στοιχεία.

Έχουμε τα αυτιά μας και τα μάτια μας ανοιχτά έτσι ώστε οι προκλήσεις που προκύπτουν, και είναι πολλές, η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι μία απ’ αυτές, η πολιτική προστασία είναι μία άλλη, να είμαστε μπροστά και να στηρίζουμε τη δημόσια διοίκηση.

Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει για το έργο των μικροδορυφόρων που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης με 200 εκατ. ευρώ; Αν είναι σωστές οι πληροφορίες μου ο ESA, ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός, που έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει τη διαδικασία, έχει ζητήσει από τους ενδιαφερόμενους να καταθέσουν τις προσφορές τους στις 15 Σεπτεμβρίου. 

Το έργο σχεδιάστηκε και ως τίτλο φέρει τους μικροδορυφόρους για τηλεπικοινωνίες και γεωεπισκόπηση. Η διάθεση των 70 εκατ. από τα 200 εκατ. έχει δρομολογηθεί και απομένουν 130 εκατ. ευρώ.  

Λόγω και των πυρκαγιών υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για το αν τελικά η μία και μόνη, μείζων ανάγκη είναι οι τηλεπικοινωνίες. Θα ξαναδούμε το θέμα της γεωεπισκόπησης και τις δυνατότητες να έχουμε ακριβείς, τακτικές και πολυεπίπεδες εικόνες από το διάστημα για τη χώρα, εκμεταλλευόμενοι τις υπάρχουσες τεχνολογίες.

Την προηγούμενη εβδομάδα συζητήσαμε με τον ESA. Ζητήσαμε να περιμένει για να αποφασίσουμε αν το έργο θα πρέπει να αφορά έναν, δύο ή τρεις τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, ή πρέπει να ανασχεδιάσουμε τη διαστημική μας πολιτική.

Περιμένω τις προτάσεις του ΕΛΚΕΔ (Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος). Πιθανώς να έχουμε αλλαγές στο σχεδιασμό. Υπάρχει βεβαίως το ζήτημα του χρόνου καθώς είναι έργο του Ταμείου Ανάκαμψης. Ωστόσο, εκτιμώ ότι δεν είναι αυτή τη στιγμή η μεγάλη μας ανάγκη να καλύψουμε τηλεπικοινωνιακά κενά στο διάστημα και σίγουρα πρέπει να δώσουμε μεγάλο βάρος στην γεωεπισκόπηση.

Ο ανασχεδιασμός του έργου δεν εγκυμονεί κίνδυνο απώλειας πόρων; 

Μπορεί να σημαίνει όμως καλύτερη εκμετάλλευση των χρημάτων που έχουμε.

Έχουμε ήδη συζητήσει σχετικά με το νέο γενικό γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνο Καράντζαλο και τον ESA και το επόμενο διάστημα θα λάβουμε τις τελικές αποφάσεις.

Ποιος είναι ο σχεδιασμός αναφορικά με την κυβερνοασφάλεια; 

Το νομοσχέδιο για την κυβερνοασφάλεια είναι έτοιμο. Θα συζητηθεί στο υπουργικό συμβούλιο τον Οκτώβριο. Θα είναι το πρώτο νομοσχέδιο της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου που θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.

Ο νέος Οργανισμός που θα συσταθεί ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) θα αποκτήσει οριζόντια εποπτεία στα ζητήματα κυβερνοασφάλειας.

Ακολουθώντας την ευρωπαϊκή οδηγία ο νέος φορέας δεν θα αφορά μόνο τις δομές του στενού πυρήνα του δημοσίου. Πάμε πλέον σε έλεγχο και εποπτεία των κρίσιμων υποδομών, ορισμένες εκ των οποίων ανήκουν σε ιδιώτες. Σήμερα οι φορείς που υποχρεούνται να συνεργάζονται για θέματα κυβερνοασφάλειας είναι περίπου 70 και θα γίνουν περίπου 2.000. Αυτό δεν μπορεί να γίνει από μία διεύθυνση μόνο του υπουργείου ούτε από κατακερματισμένες υπηρεσίες σε όλο τον δημόσιο τομέα.  

Έχουμε περιθώριο μέχρι το 2024 να εφαρμόσουμε την κοινοτική οδηγία για την κυβερνοασφάλεια. Θέλουμε να ψηφιστεί εγκαίρως το νομοσχέδιο ώστε να ιδρυθεί ο νέος οργανισμός να στελεχωθεί με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό και να αρχίσει να δουλεύει σε αυτόν τον πραγματικά κρίσιμο τομέα.