Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ emoji: ΓΙΑΤΙ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Η ταινία Adolescence, που έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις και προβληματισμούς για τη σύγχρονη νεολαία, αναδεικνύει τις δυναμικές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι στον ψηφιακό και κοινωνικό κόσμο τους. Μετά την προβολή της, πολλά ερωτήματα έχουν προκύψει σχετικά με τον τρόπο που η τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και η χρήση νέων μορφών επικοινωνίας όπως τα emoji, επηρεάζουν τις διαπροσωπικές σχέσεις και την συναισθηματική τους έκφραση.

Η ταινία δημιουργεί έναν διάλογο για τον ρόλο των σύγχρονων μέσων στην κατανόηση και διαχείριση των συναισθημάτων τους. Στην προσπάθεια κατανόησης αυτών των εξελίξεων, η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια Δανάη Παπαϊωάννου εξηγεί στο Newsbomb.gr πώς τα emoji, ως βασικό μέσο επικοινωνίας της νέας γενιάς, επηρεάζουν την συναισθηματική έκφραση και τη σύνδεση μεταξύ των νέων.

Πώς τα emoji μπορούν να αντικαταστήσουν τις λέξεις

Η Δανάη Παπαϊωάννου, αρχικά αναλύει τη σημασία των emoji στην επικοινωνία των νέων και τις συνέπειες που έχει αυτή η σύγχρονη μορφή έκφρασης στην ψυχολογία τους. Όπως επισημαίνει, τα emoji αποτελούν ένα σύγχρονο «κώδικα επικοινωνίας» που οι νέοι χρησιμοποιούν συχνά για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τις σκέψεις τους. «Παρά την αμεσότητα που προσφέρουν, συνηγορούν στη δημιουργία μιας γενιάς με φτωχότερη λεκτική έκφραση και δυσκολία στη συναισθηματική επικοινωνία», αναφέρει χαρακτηριστικά η ψυχολόγος.

«Δεν είναι απλώς χαριτωμένες φατσούλες, και συχνά μεταφέρουν κρυφά μηνύματα, επηρεάζοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις. Οι ενήλικες τα χρησιμοποιούν συμπληρωματικά, για τους νέους αποτελούν βασικό μέσο έκφρασης», σημείωσε.

Μάλιστα εξηγεί ότι ενώ οι ενήλικες χρησιμοποιούν τα emoji ως συμπληρωματικό εργαλείο στην επικοινωνία τους, για τους νέους αποτελούν βασικό μέσο έκφρασης. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η “καρδιά”, της οποίας το χρώμα αποκτά διακριτή σημασία, υποδηλώνοντας διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις», προσθέτει. Η ίδια αναγνωρίζει ότι ορισμένα emoji χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν αρνητικά συναισθήματα ή ακόμα και να προβάλλουν επιθετικότητα και μισογυνισμό, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τις διαπροσωπικές σχέσεις των νέων.

Τα emoji που παρεξηγούνται και αποκτούν νέες σημασίες

Αναφερόμενη στην κατανόηση των συναισθημάτων μέσω των emoji, η ψυχολόγος υπογραμμίζει τη διευκόλυνση που προσφέρουν στην επικοινωνία, αλλά ταυτόχρονα αναγνωρίζει τις δυσκολίες που προκύπτουν από την έλλειψη σωματικής και συναισθηματικής παρουσίας στην ψηφιακή επικοινωνία. «Η αδυναμία εκτόνωσης του συναισθήματος, κλιμακώνει την ένταση στις διαπροσωπικές σχέσεις των παιδιών και εφήβων και μπορεί να οδηγήσει σε επιθετικές συμπεριφορές», σημειώνει.

«Τα emoji διευκολύνουν την επικοινωνία, μεταδίδοντας μηνύματα με ταχύτητα, ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου ο χώρος είναι περιορισμένος. Ωστόσο, όταν οι σχέσεις βασίζονται αποκλειστικά στη διαδικτυακή αλληλεπίδραση, προκαλούν άγχος και δυσφορία καθώς απουσιάζουν η σταθερή ανταπόκριση και η οικειότητα», προσθέτει.

«Το ζήτημα δεν είναι να αποκλείσουμε τους νέους από συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις, αλλά να προωθήσουμε τον διάλογο σε πραγματικό χρόνο. Έτσι, θα μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, να εμβαθύνουν στις σχέσεις τους και να δημιουργούν υγιείς δεσμούς που τους βοηθούν να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ζωής», εξηγεί.

Τα Emoji που θωρούνται ξεπερασμένα από τους νέους

Σύμφωνα με την Δανάη Παπαϊωάννου, η ερμηνεία των emoji διαφέρει ανάλογα με την γενιά. Ειδικά κάποια emoji που έχουν αποκτήσει νέες, αθέατες έννοιες για τους νέους, συχνά παραμένουν ακατανόητα για τους ενήλικες. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα “φασόλια”, που μετά τη σειρά Εφηβεία του Netflix απέκτησαν έναν νέο συμβολισμό και πλέον χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τα ‘incel άτομα’, συνήθως άνδρες που θεωρούν τον εαυτό τους αποκλεισμένο από τις ερωτικές σχέσεις και κατηγορούν τις γυναίκες και την κοινωνία που διεκδικούν ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Αντίστοιχα, το emoji "100" γνωστό για τη δήλωση συμφωνίας, απέκτησε στη σειρά μια νέα σημασία, συνδεόμενη με την αμφιλεγόμενη θεωρία του κανόνα 80/20 (σύμφωνα με την οποία το 80% των γυναικών έλκεται από το 20% των ανδρών) που ενισχύει μισογυνιστικές απόψεις περί κοινωνικής ανισορροπίας», αναφέρει.

Αναφερόμενη στις εναλλαγές των emoji που χρησιμοποιούνται από τη νέα γενιά, η ψυχολόγος αναγνωρίζει ότι ορισμένα από αυτά έχουν αρχίσει να θεωρούνται ξεπερασμένα. «Τα emoji όπως το "okay hand" και το "flushed face" τείνουν να εξαφανιστούν, καθώς οι νέοι αποβάλλουν τις αναστολές τους και πολλές φορές καταφεύγουν σε παρορμητικές συμπεριφορές», επισημαίνει.

«Η σταθερότητα αμφισβητείται λόγω της ανταγωνιστικότητας και των μη ρεαλιστικών προτύπων που προβάλλονται στο διαδίκτυο. Οι νέοι επαναδιαπραγματεύονται διαρκώς την εικόνα του εαυτού τους, συνδέονται χωρίς συναισθηματική επένδυση και αναζητούν προσωρινή εκτόνωση, οδηγούμενοι συχνά σε απόσυρση και χαμηλή ανοχή στη ματαίωση», συμπληρώνει.

Tips για γονείς: Πώς να υποστηρίξετε την συναισθηματική επικοινωνία των παιδιών στον ψηφιακό κόσμο

Όσον αφορά τις συμβουλές στους γονείς για την καλύτερη επικοινωνία με τα παιδιά τους η Δανάη Παπαϊωάννου ανέφερε: «Είναι σημαντικό οι γονείς να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα δικά τους δυσάρεστα συναισθήματα, ώστε να μπορούν να αποδέχονται και να κατανοούν εκείνα των παιδιών τους», προτείνει. Με μια ενθαρρυντική στάση και την αποδοχή των συναισθημάτων των παιδιών τους, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη και να δημιουργήσουν υγιείς συναισθηματικούς δεσμούς.

«Η λειτουργική επικοινωνία απαιτεί σωματική και συναισθηματική ασφάλεια, διαθεσιμότητα, αμοιβαίο σεβασμό και εμπιστοσύνη, στοιχεία που ενισχύουν τη βαθύτερη σύνδεση μεταξύ γονέων και εφήβων», προσθέτει.

Η επικοινωνία μέσω των emoji είναι αδιαμφισβήτητα μια αναπόφευκτη πραγματικότητα για τις νέες γενιές, ωστόσο η ψυχολόγος τονίζει την ανάγκη να μην αντικατασταθούν οι ανθρώπινες σχέσεις και η συναισθηματική εγγύτητα με την ευκολία των ψηφιακών μέσων. «Αντί για αυστηρό έλεγχο, οι γονείς πρέπει να επιδιώκουν τη συναισθηματική εγγύτητα, ενισχύοντας την αυτονομία των παιδιών και ενθαρρύνοντάς τα να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ευθύνες. Παρότι οι νέοι μπορεί να δείχνουν αδιάφοροι, πάντοτε αναζητούν την αποδοχή και την επιβεβαίωση των γονιών τους. Ως "συναισθηματικοί μέντορες", οι γονείς χρειάζεται να δείχνουν κατανόηση, συμπόνια και ευαισθησία στα παιδιά τους καθώς και να παρέχουν ηθική συμπαράσταση σε ο,τι κι αν αυτά βιώνουν. Και αυτό δεν σημαίνει να συμφωνούν απαραίτητα μαζί τους αλλά να στέκονται πλάι τους και να κάνουν χώρο για αυτά», καταλήγει.