Ποιος φοβάται τα social media, τα τρολ και εκπλήξεις στις επόμενες εκλογές

Ο “φόβος” για τα τηλεγραφήματα έχει ρίζες από το 1850. Η μάχη για τους έλληνες πολιτικούς ξεκίνησε.

Τα τηλεγραφήματα από το 1850 επέτρεπαν στους χρήστες να στέλνουν μηνύματα, άμεσα, σε όλο τον κόσμο. Όπως, δηλαδή, σήμερα μέσω του Twitter.

Και όπως το Twitter, τα τηλεγραφήματα προκαλούσαν τις ίδιες ακριβώς ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης παραπληροφόρησης, του «εθισμού» μεταξύ των νέων, της κυβερνητικής λογοκρισίας και της πλαστοπροσωπίας.

Τα τηλεγραφήματα έγιναν ένα κρίσιμο μέρος της επικοινωνίας και της ανταλλαγής πληροφοριών, κάτι που ισχύει σήμερα και για τα social media.

Αποτελούν, επίσης, ένα από τα πιο απαραίτητα εργαλεία στον πολιτικό στίβο. Εχει δημιουργηθεί μία ολόκληρη βιομηχανία γύρω από τη προώθηση, με υψηλότητα κόστη.

Εν μέσω μάλιστα προεκλογικής περιόδου, οι αναρτήσεις, τα βίντεο κλπ, μπορεί να επηρεάσουν και την επικαιρότητα, διαμορφώνοντας πολιτικό κλίμα.

Ο βαθμός δημοφιλίας μπορεί να επηρεαστεί άμεσα και σε μεγάλο βαθμό από τις αναρτήσεις των ίδιων των πολιτικών, και πόσω μάλλον από τις αναρτήσεις των χρηστών. Διότι, κάποια από τα προφίλ ανήκουν στην “ομάδα” του αντιπάλου.

Ποιος δίνει σημασία στους… online πολιτικούς

Πρόσφατη δημοσκόπηση της Alco έδωσε απάντηση στο ερώτημα για το κατά πόσο επηρεάζονται οι ψηφοφόροι από την παρουσία πολιτικών αρχηγών σε ψυχαγωγικές εκπομπές αλλά και στα social media όπως το Instagram ή το TikTok.

Το 41% απάντησε πως δεν επηρεάζεται, το 33% ότι επηρεάζεται αρνητικά. Το 23% απάντησε πως επηρεάζεται θετικά και αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 53% για την ηλικιακή ομάδα 17-23 ετών.

Από τα παραπάνω, δηλαδή, προκύπτει ότι τα social μπορεί να “παρέμβουν” και να επηρεάσουν περισσότερο την κοινή γνώμη “αρνητικά”,παρά “θετικά”.

Ο κοινωνικός ψυχολόγος Jonathan Haidt δημοσίευσε στο περιοδικό «Atlantic» έρευνα στο οποίο προσπαθούσε να εξηγήσει «γιατί τα τελευταία 10 χρόνια η αμερικανική ζωή έγινε πιο ηλίθια από ποτέ». Σύμφωνα με τον ίδιον φταίνε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Παρά ταύτα, η ιδεολογικοπολιτική πόλωση και η εχθρότητα ανάμεσα στις διάφορες κοινωνικές ομάδες προϋπήρχαν.

Δολοφονία χαρακτήρων

Φαίνεται ότι από το 2010, όταν αυτές οι λειτουργίες έγιναν ευρέως διαθέσιμες o κόσμος μας έγινε πιο επιθετικός, δεν φιλτράρει ότι διαβάζει και επίσης μπορεί εύκολα ο οποιοσδηποτε να πέσει θύμα πλαστών ειδήσεων και fake πληροφοριών.

Αυτό το φαινόμενο λαμβάνει μορφή χιονοστιβάδας όταν πλησιάζουν εκλογές. Το ίδιο συμβαίνει και στη χώρα μας, όπου οι πολιτικές ομάδες και οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα λεγόμενα hashtag. Μέσω αυτών μπορούν να ξεκινήσουν μία τάση και να στραφούν κατά του αντιπάλου.

Το λεγόμενο τρολάρισμα μπορεί να λειτουργήσει σε πολλές περιπτώσεις και ως δολοφόνος.

Τα μέσα δικτύωσης μπορούν να μετατραπούν σε κοφτερά όπλα για δολοφονία χαρακτήρων. Να θυσιαστούν προσωπικότητες στο βωμό των πολιτικών αντεγκλήσεων εν μέσω εκλογών.

Αυτό το φαινόμενο προκαλεί ανησυχίες, καθώς ο οποιοσδήποτε μπορεί να βρεθεί σε μία τέτοια δυσμενή κατάσταση.

Χωρίς να έχει καμία απολύτως σχέση, για παράδειγμα με ένα γεγονός ή μία είδηση, να βρεθεί στη θέση κατά την οποία να μην μπορεί να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας.

150 χρόνια πριν και ο εθισμός

Ως προς τον εθισμό, μια αναφορά από το κολέγιο Wellesley τον 19ο αιώνα περιέγραψε μαθητές να στέλνουν και να λαμβάνουν κατά μέσο όρο 116 εισερχόμενα και 175 εξερχόμενα τηλεγραφήματα καθημερινά. Αυτό χαρακτηρίστηκε ως «εθισμός». Σήμερα, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Οι ανησυχίες για τον «εθισμό» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης παραμένουν ανεξέλεγκτες.

Τα τηλεγραφήματα ήταν τα πρώτα άμεσα μηνύματα τα οποία επέτρεπαν στους ανθρώπους να στέλνουν σύντομες σημειώσεις γρήγορα και σε μεγάλες αποστάσεις.

Η τηλεγραφία αναπτύχθηκε τον 19ο αιώνα και τα tweets δημιουργήθηκαν περίπου 150 χρόνια αργότερα. Παρά την τεράστια διαφορά χρόνου, επικρίθηκαν με εντυπωσιακά παρόμοιους τρόπους.

Μερικές πρώτες αντιδράσεις στα τηλεγραφήματα περιελάμβαναν ένα σχόλιο του 1858 στους The New York Times που τα αποκαλούσε «επιφανειακά, ξαφνικά, ανόητα» και πιθανόν να «κάνουν την κοινή γνώμη να μην έχει χρόνο να επεξεργαστεί την αλήθεια».

Οι ίδιες ακριβώς κριτικές έχουν ασκηθεί και στα social media σήμερα. Και στις δύο περιπτώσεις, η σύντομη και περιορισμένη- από χαρακτήρες- φύση των μηνυμάτων θεωρήθηκε πρόβλημα, οδηγώντας σε έλλειψη βάθους και πλαισίου.

Τρολ και παραπληροφόρηση

Όπως και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έτσι και τα τηλεγραφήματα ήταν αντιμέτωπα προβλήματα με το τρολάρισμα και τη διάδοση παραπληροφόρησης.

Το τηλεγράφημα που αναφέρεται ως «κακόβουλα σχόλια» στο παρακάτω άρθρο, κατηγορήθηκε για τη διάδοση μη επαληθευμένων ειδήσεων και την πρόκληση εντάσεων μεταξύ Βρετανών και Αμερικανών.