«Ενθουσιασμένος» που η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018 διοργανώνεται στην Αθήνα ήταν ο Μίκελ Κόλμαν όταν τον συναντήσαμε στις λίγες ώρες που πέρασε στην Αθήνα ενόψει της επίσημης έναρξης της διοργάνωσης. Ο χαμογελαστός Ολλανδός, που ξεκίνησε ως αστροφυσικός και αργότερα πέρασε στο σύμπαν των επιστημονικών εκδόσεων, είναι σήμερα από τα βασικά στελέχη του εκδοτικού οίκου Elsevier και πρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Εκδοτών (IPA, International Publishers Association).
Μπορεί η εκδοτική βιομηχανία σε διεθνές επίπεδο να πηγαίνει καλά, τουλάχιστον καλύτερα από τα προηγούμενα χρόνια, αλλά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η IPA δεν είναι μόνο στο πεδίο της αγοράς. Σε ορισμένες χώρες, μας λέει ο κ. Κόλμαν, τα βιβλία δυσκολεύονται να εκδοθούν. «Μακάρι να μπορούσα να πω ότι η ελευθερία της δημοσίευσης (freedom of publish) είναι μια κατάσταση που βελτιώνεται, αλλά στην πραγματικότητα πηγαίνει χειρότερα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία της δημοσίευσης δέχονται επίθεση», σημειώνει, και στην περιοχή της Μεσογείου η ανησυχία της IPA στρέφεται προς την Τουρκία. «Ανησυχούμε για τις εξελίξεις στην Τουρκία. Δεν είναι μόνο η ελευθερία της έκφρασης αλλά και οι εκδότες που δέχονται επίθεση στη γειτονική χώρα. Ελπίζουμε ότι οι εκλογές δεν θα κάνουν τα πράγματα χειρότερα, όμως όταν η εξουσία συγκεντρώνεται σε έναν άνθρωπο δεν βοηθάει την κατάσταση. Θα θέλαμε να δούμε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι μπορούν να εκφράζουν την άποψή τους και να δημοσιεύουν πράγματα που δεν είναι στη γραμμή του καθεστώτος», τονίζει.
Ούριος άνεμος
Η «απειλή» που ένιωθαν οι παραδοσιακοί εκδότες από την τεχνολογία και το ψηφιακό βιβλίο φαίνεται πως ανήκει στο παρελθόν. Από τα συνολικά έσοδα του εκδοτικού χώρου διεθνώς για το 2016, το 28% προέρχεται από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις, ένα νούμερο που παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια και ο κ. Κόλμαν εύχεται να αρχίσει να ανεβαίνει και πάλι. «Τα καλά νέα είναι ότι οι πωλήσεις των έντυπων εκδόσεων ανεβαίνουν και ακολουθούν τα audiobooks από πίσω. Με αυτή την έννοια στη βιομηχανία του βιβλίου πνέει ούριος άνεμος. Νομίζω ότι κανείς δεν λέει πια ότι το έντυπο θα κυριαρχήσει στα ηλεκτρονικά βιβλία ή ότι τα ebooks θα εξαφανιστούν.
Εχουμε αυτά τα δύο φορμά, αλλά φαίνεται ότι είναι δύο υγιή φορμά», τονίζει. Αντιθέτως, εκτιμά πως οι εκδότες δεν έχουν εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες που τους δίνει η τεχνολογία και το ηλεκτρονικό βιβλίο. «Ελπίζω ότι ο χώρος μας θα καινοτομήσει, μπορούμε να μάθουμε μερικά πράγματα από τη βιομηχανία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, πώς να αντιμετωπίζουμε την πληροφορία με έναν συναρπαστικό διαδραστικό τρόπο, πώς να γίνουν πιο διαπροσωπικά και στα ebooks κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ακόμη».
Στην Κίνα, την ανερχόμενη δύναμη στον χώρο των εκδόσεων, αναπτύσσονται αρκετές καινοτομίες από τους εκδότες, λέει ο κ. Κόλμαν. Η τελευταία μόδα θέλει τους νέους να διαβάζουν στο κινητό τους λογοτεχνικά «επεισόδια» σε συνέχειες. «Μερικά από αυτά είναι τόσο επιτυχημένα που γίνονται τηλεοπτικές σειρές, ταινίες ή προϊόντα και οι ιδιοκτήτες τους γίνονται εκατομμυριούχοι», σημειώνει. Η παραγωγή της Κίνας άγγιξε τα 57 εκατομμύρια βιβλία το 2016, φέρνοντας τη χώρα στην πρώτη θέση της λίστας, με τη Βρετανία να ακολουθεί με 45 εκατομμύρια βιβλία. Με μεγάλη μερίδα του πληθυσμού να στρέφεται σταδιακά προς τα αγγλόφωνα βιβλία, η χώρα διαμορφώνεται σε έναν ισχυρό παίκτη με ανοιχτό όμως το ζήτημα της λογοκρισίας. «Στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων βλέπουμε αρκετή πρόοδο. Η εικόνα έχει αλλάξει συγκριτικά με 20 χρόνια πριν, όταν η πειρατεία ήταν μεγάλο θέμα, αλλά διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας στον τομέα των ελευθεριών της δημοσίευσης. Θα θέλαμε να δούμε μεγαλύτερη ελευθερία στους Κινέζους εκδότες από αυτή που έχουν σήμερα», επισημαίνει ο κ. Κόλμαν.
Οι πλατφόρμες
Αρκετοί εκδότες, κυρίως των εκπαιδευτικών και επιστημονικών περιοδικών και συγγραμμάτων, έχουν γίνει «εταιρείες δεδομένων», χρησιμοποιούν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και λειτουργούν κυρίως online. Ωστόσο, η σχέση των εκδοτών γενικά με τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες περνάει από διάφορα κύματα. Ενώ σταδιακά γίνεται αντιληπτό σε όλους ότι «δεν μπορούν να παίρνουν το περιεχόμενο που έχουν παραγάγει άλλοι χωρίς να το πληρώνουν», οι μεγάλες πλατφόρμες «δεν έχουν αναλάβει τις ευθύνες τους ως προς το περιεχόμενο», σημειώνει ο πρόεδρος της IPA, κάτι που διαφοροποιεί τους παραδοσιακούς εκδότες, ειδικά στην εποχή της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Από την άλλη, σημειώνει, το μεγαλύτερο διαδικτυακό βιβλιοπωλείο, η Amazon, κινείται με τους δικούς του όρους. «Δεν μοιράζονται τα στοιχεία τους, δεν ξέρουμε για παράδειγμα πόσα βιβλία πωλούνται μέσω της Amazon και αυτό είναι κρίμα», τονίζει ο κ. Κόλμαν.
Oταν η κουβέντα έρχεται στα ελληνικά πράγματα και στο ακανθώδες θέμα της ενιαίας τιμής του βιβλίου, την επαναφορά της οποίας διεκδικεί η Ενωση Ελληνικού Βιβλίου (από τα νεότερα μέλη της IPA), ο κ. Κόλμαν επαναλαμβάνει την ουδέτερη στάση που τηρεί η Ενωση στο ζήτημα (καθώς άλλες χώρες-μέλη την εφαρμόζουν και άλλες όχι) αλλά μας δίνει από την πατρίδα του, την Ολλανδία, την αξία του μέτρου. «Κάθε φορά που έρχεται η συζήτηση για το αν πρέπει να συνεχίσουμε με την ενιαία τιμή του βιβλίου στην Ολλανδία αποφασίζουμε να συνεχίσουμε επειδή είναι πολύ σημαντικό για τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία. Δεν θέλουμε να καταλήξουμε σε μια κατάσταση όπου η αγορά θα κυριαρχείται από τα μπεστ σέλερ, τα οποία φοβόμαστε ότι δεν θα είναι ολλανδικά», καταλήγει γελώντας.
0 Post a Comment:
Δημοσίευση σχολίου