Εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη

Το παρόν στον ταχύτατα αναπτυσσόμενο κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης φιλοδοξεί να δώσει η Ελλάδα σχεδιάζοντας την σχετική εθνική στρατηγική, βάσει της οποίας το AI θα εγκατασταθεί από τους μηχανισμούς ελέγχου της φοροδιαφυγής έως και την πολιτική προστασία με στόχο την πρόβλεψη κινδύνων.

Οι τρόποι με τους οποίους θα παρεισφρήσει στην καθημερινότητά μας η Τ.Ν. μάλιστα αναμένεται να ανακοινωθούν σύντομα από το αρμόδιο υπουργείο, όπως διευκρίνισε χθες ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Κυριάκος Πιερρακάκης στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum το οποίο διοργάνωσε το Democracy & Culture Foundation σε συνεργασία με τους New York Times.«Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι έτοιμο να παρουσιάσει την Εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός τονίζοντας ότι τα τελευταία δύο χρόνια η χώρα έχει κάνει άλματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό γεγονός που της δίνει την δυνατότητα να περάσει στο επόμενο επίπεδο. «Αυτό που λέγαμε στο παρελθόν είναι ότι για να καταρτίσουμε ένα Εθνικό Σχέδιο γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη θα πρέπει να έχουμε αποκτήσει αρχικά την «νοημοσύνη», δηλαδή όλα τα έξυπνα συστήματα που θα μπορέσουν στη συνέχεια να συνδυαστούν ώστε να λειτουργούν μόνα τους. Τα τελευταία δύο χρόνια κάναμε επιθετικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, ψηφιοποιήσαμε πολλές διαδικασίες με την αφορμή του κορονοϊού και πλέον με την βοήθεια και των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε την ψηφιακή στρατηγική μας στο 100%. Στόχος είναι να χρησιμοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτή την ευκαιρία. Ωστόσο έχουμε να πετύχουμε ένα διττό στοίχημα, αφενός να λύσουμε τα προβλήματα του παρελθόντος που σχετίζονται με την 3η βιομηχανική επανάσταση και αφετέρου να βιαστούμε για να προλάβουμε το τραίνο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Συνέχισε μάλιστα διευκρινίζοντας ότι στο «στόχαστρο της φιλοσοφίας μας για την τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται η ενδυνάμωση και στο επίκεντρο της ο πολίτης». «Η χώρα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στην πρόκληση και να είναι παρούσα στο διάλογο ώστε να επωφεληθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» κατέληξε ο υπουργός.

Να θυμίσουμε ότι η Εθνική Στρατηγική για την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης ήταν ένα από τα βραχυπρόθεσμα έργα που περιλάμβανε η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Στόχος της, όπως έχει διευκρινιστεί, είναι να τεθεί ένα πλαίσιο για μια ολιστική πολιτική σχετικά με τη μελλοντική ανάπτυξη και εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα. Το πλαίσιο αυτό θα δομηθεί σε ένα σύνολο συντονισμένων και αλληλένδετων δράσεων, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα πιθανά οφέλη και να ελαχιστοποιηθεί το δυνητικό κόστος, τόσο για την οικονομία όσο και για την κοινωνία.

Τι θα περιλαμβάνει η Εθνική Στρατηγική

Αυτό το συνεκτικό κείμενο πολιτικής της χώρας σχετικά με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο θα τιτλοφορείται Εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη, θα καθορίζει αρχικά τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων του πλαισίου δεξιοτήτων και εμπιστοσύνης, της πολιτικής δεδομένων καθώς και των δεοντολογικών αρχών για την ασφαλή ανάπτυξη και χρήση της.

Επιπλέον, θα περιγράφει τις εθνικές προτεραιότητες και τους τομείς μεγιστοποίησης των πλεονεκτημάτων της τεχνητής νοημοσύνης για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων και την οικονομική ανάπτυξη.

Τέλος θα αναλύει όλες τις απαραίτητες δράσεις που σχετίζονται με τις προαναφερθείσες προτεραιότητες, προτείνοντας ταυτόχρονα και οριζόντιες παρεμβάσεις καθώς και τουλάχιστον μία πιλοτική εφαρμογή ανά τομέα άσκησης πολιτικής.

Όλα τα παραπάνω θα υλοποιηθούν με την βοήθεια συμβούλου, ο οποίος θα αναδειχτεί από τον διαγωνισμό «Μελέτη ωρίμανσης έργου για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη» που προκηρύχτηκε το Αύγουστο και ολοκληρώθηκε πρόσφατα.

Ο εν λόγω σύμβουλος όπως προκύπτει από τον διαγωνισμό θα αναλάβει να εκπονήσει μελέτη για την «υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη» συμβάλλοντας στο καθοριστούν οι μηχανισμοί σχεδιασμού και υλοποίησης των σχετικών δράσεων στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ αλλά και οι τρόποι προσέλκυσης επενδύσεων και οι απαιτούμενες παρεμβάσεις για την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) σε ώριμους τομείς πολιτικής.

Παράλληλα θα αναλάβει και τον τρόπο παρακολούθησης των δράσεων αυτών και γενικότερα τον τρόπο με τον οποίο ο μηχανισμός διαχείρισης θα ανταποκριθεί με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στις ανάγκες υλοποίησης έργων

Από την είσπραξη εσόδων έως την μείωση των επαναλαμβανόμενων διοικητικών διεργασιών

Η Εθνική Στρατηγική αποτελεί ωστόσο μόνο μια από τις δράσεις του άξονα της τεχνητής νοημοσύνης που περιλαμβάνει η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού.

Οι λοιπές δράσεις που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη προβλέπουν την δημιουργία πλατφορμών και μηχανισμών υποστήριξης και ελέγχου διαφόρων τομέων του δημοσίου.

Για την ακρίβεια προβλέπεται η δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης των δημόσιων ελεγκτικών φορέων για την πάταξη της φοροδιαφυγής, της εισφοροδιαφυγής, και τον έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων, η δημιουργία εφαρμογής παρακολούθησης του συστήματος εισροών και εκροών στο εμπόριο καυσίμων, η δημιουργία συστήματος υποστήριξης του μηχανισμού είσπραξης δημοσίων εσόδων καθώς και σύστημα εντοπισμού οικοδομικών αυθαιρεσιών σε Δασικές περιοχές και στον Αιγιαλό.

Παράλληλα η τεχνητή νοημοσύνη και συγκεκριμένα οι τεχνολογίες επεξεργασίας φυσικής γλώσσας αναμένεται να βοηθήσουν στην κωδικοποίηση της Νομοθεσίας ενώ τεχνολογίες όπως Robotic Process Automation θα χρησιμοποιηθούν για να μειώσουν τις επαναλαμβανόμενες διοικητικές εργασίες.

Κίνητρα στις επιχειρήσεις για υιοθέτηση της ΤΝ

Πέρα από τα προαναφερθέντα αναμένονται και συμπληρωματικές παρεμβάσεις που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης με γνώμονα τη δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κατανομή των πλεονεκτημάτων της σε όλους. Άλλωστε στόχος είναι το πλαίσιο πολιτικής να καθορίζει μέτρα για την ευθυγράμμιση των προσπαθειών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και από ένα σύνθετο οικοσύστημα καινοτομίας, που θα περιλαμβάνει το δημόσιο και ακαδημαϊκό τομέα, τη βιομηχανία, την καινοτόμο επιχειρηματικότητα και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, την αυτοδιοίκηση και τις κοινωνικές οργανώσεις.

Για αυτό και οι συμπληρωματικές παρεμβάσεις θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη δημιουργία εθνικού δικτύου κέντρων αριστείας για την τεχνητή νοημοσύνη, την διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής δεδομένων, την επανακατάρτιση εργαζομένων με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα υποστηρίξουν το μέλλον της εργασίας καθώς και την παροχή κινήτρων σε εταιρείες που αναπτύσσουν λύσεις τεχνητής νοημοσύνης όπως Chatbots, εργαλεία πρόβλεψης καταναλωτικής συμπεριφοράς, εργαλεία ανίχνευσης απάτης και άλλα. Τα κίνητρα αυτά μάλιστα θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως προκύπτει από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας.

Το σίγουρο είναι πως το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα ακολουθήσει μια στρατηγική ήπιας, σταδιακής εισαγωγής συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης στη Δημόσια Διοίκηση αφού κρίνεται ως η καταλληλότερη προσέγγιση. Η αρχή θα γίνει με πιλοτικές εφαρμογές σε συγκεκριμένους τομείς και πεδία άσκησης πολιτικής, που δεν ενέχουν κινδύνους σχετικούς με «προσωπικά δεδομένα» ή διακρίσεις και μεροληψία στη λήψη αλγοριθμικών αποφάσεων, όπως διευκρινίζεται στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, συστήματα, που «εκπαιδεύονται» σε ανοικτά δημόσια σύνολα δεδομένων, συστήματα βασισμένα σε κανόνες (ruled-based AI) ή συστήματα που «επιβάλλουν» την ανθρώπινη εποπτεία ως τελευταίο βήμα για την αυτοματοποιημένη λήψη νομικά δεσμευτικών αποφάσεων για το υποκείμενο.

Χαμηλά στους δείκτες ψηφιακής ωριμότητας

Σημειωτέον ότι η Ελλάδα μέχρι και πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας δεν είχε σπουδαία επιτεύγματα να επιδείξει στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, υστερώντας αισθητά σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως για παράδειγμα η Φινλανδία σε σημαντικούς δείκτες, που σχετίζονται με την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης. Φιλοδοξία της νέας στρατηγικής είναι αυτό να αλλάξει.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι οι ελληνικές εταιρείες παρουσιάζουν σημαντική υστέρηση στην υιοθέτηση εργαλείων, όπως η τεχνητή νοημοσύνη: μόλις 1 στις 10 ελληνικές εταιρείες έχει υιοθετήσει τεχνολογίες ΑΙ. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα παραμένουν σήμερα ελάχιστα ενημερωμένες, σε ό,τι αφορά στις εφαρμογές και τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης.

Επιπλέον η χώρα βρίσκεται σε χαμηλή θέση όσον αφορά τους διεθνείς δείκτες που αξιολογούν πτυχές της ψηφιακής ωριμότητας. Όσον αφορά τον Δείκτη Ανάπτυξης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (EGDI), η Ελλάδα καταλαμβάνει την 42η θέση μεταξύ 193 χωρών και 27η μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ. Όσον αφορά τις ΤΠΕ και τον Δείκτη Τεχνολογικής Ανάπτυξης Επικοινωνιών (IDI) κατατάσσεται στην 38η θέση μεταξύ 192 χωρών και στην 25η μεταξύ των χωρών της ΕΕ ενώ σχετικά με τον ψηφιακό δείκτη εξέλιξης (DEI), βρίσκεται στην 38η θέση μεταξύ 60 χωρών που εξετάστηκαν το 2017.

Κι όλα αυτά την ώρα που η ζήτηση για ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες αυξάνεται με το 67% των πολιτών της ΕΕ να επιλέγει ακόμα και προ πανδημίας(2019) να διεκπεραιώσει τις υπηρεσίες του διαδικτυακά, από το 64% που το έκανε το 2018.

Το όφελος δε από την χρήση της ΤΝ αναμένεται μεγάλο. Αρκεί να σημειωθεί πως σύμφωνα με μελέτη της Accenture η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Microsoft- η ανάπτυξη και εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε σωρευτική αύξηση του ΑΕΠ κατά 195 δισ. δολάρια για την περίοδο 2020-2035.