Στην Τεχνητή Νοημοσύνη ποντάρει η Ελλάδα

Τα πολλαπλά οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί η χώρα μας, προχωρώντας στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Στόχος είναι να καθοριστούν οι μηχανισμοί σχεδιασμού και υλοποίησης δράσεων τεχνητής νοημοσύνης με αφορμή και το νέο ΕΣΠΑ, οι απαιτούμενες παρεμβάσεις για την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) σε ώριμους τομείς πολιτικής αλλά και οι τρόποι προσέλκυσης επενδύσεων.

Αναλυτικότερα, θα διακηρυχθεί Ανοιχτός Ηλεκτρονικός Διαγωνισμός για την Ανάδειξη Αναδόχου στο πλαίσιο του Έργου «Μελέτη ωρίμανσης έργου για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη» από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η σύμβαση θα έχει διάρκεια πέντε μήνες και η εκτιμώμενη αξία της θα ανέρχεται στο ποσό των € 120.000,00, (148.800,00 ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Ο Διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί ηλεκτρονικά με χρήση της πλατφόρμας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.), μέσω της διαδικτυακής πύλης: www.promitheus.gov.gr.Ο ανάδοχος που θα επιλεγεί θα πρέπει να καθορίσει τον τρόπο παρακολούθησης των δράσεων και γενικότερα τον τρόπο με τον οποίο ο μηχανισμός διαχείρισης θα ανταποκριθεί με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στις ανάγκες υλοποίησης έργων για την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την ΤΝ, η οποία περιλαμβάνεται στην Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού.

Στόχος είναι «το πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων, να προσαρμοστεί καταλλήλως ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στους στόχους της ευρωπαϊκής και εθνικής πολιτικής για την ΤΝ» όπως αναφέρεται στην προκήρυξη. «Επιπλέον, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να καθοριστούν προτεραιότητες σε τομείς πολιτικής προκειμένου να είναι εκείνοι οι πρώτοι στους οποίους θα υλοποιηθούν σχετικά προγράμματα. Εν ολίγοις, ο τρόπος οργάνωσης και διαχείρισης των έργων καθώς και η προτεραιοποίηση των έργων που θα υλοποιηθούν πρέπει να είναι καλά σχεδιασμένη και να αντικατοπτρίζει τους στόχους και τις επιδιώξεις, ώστε να υπάρχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα» όπως διευκρινίζεται.

Ειδικότερα, η μελέτη θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα βασικά κείμενα στρατηγικής της Ελληνικής Κυβέρνησης που σχετίζονται με τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του Κράτους προκειμένου:

να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης ΕΣΠΑ υπό το πρίσμα των στόχων και επιδιώξεων των ανωτέρω στρατηγικών κειμένων σχετικά με την ΤΝ.
να αναδείξει τις προβληματικές περιοχές του υφιστάμενου συστήματος τεκμηριώνοντας κατά πόσο μπορούν να λειτουργήσουν ως ανασχετικοί μηχανισμοί στην υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ΤΝ
να προτείνει τρόπους βελτίωσης στο νέο ΕΣΠΑ, υπό το πρίσμα των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει το οικοσύστημα εταιρειών που αναπτύσσει τέτοιες τεχνολογίες.
να προτείνει οργανωτικές και διοικητικές παρεμβάσεις τόσο στο επίπεδο του ίδιου του ΕΣΠΑ όσο και του ΥΨΔ προκειμένου να είναι σε θέση να υλοποιήσει τις σχετικές πολιτικές και έργα.
να αναδείξει περιοχές και τομείς πολιτικής που είναι πιο ώριμες για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων ΤΝ από το νέο ΕΣΠΑ.
να αναδείξει τρόπους ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και των επιχειρήσεων σχετικά με την ΤΝ, μέσω δράσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ.
να αναδείξει έργα και δράσεις κρατικών ενισχύσεων και παροχής κινήτρων που αφορούν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας και οι οποίες θα μπορούν να υλοποιηθούν από το νέο ΕΣΠΑ.
να αναδείξει σημαντικούς τομείς της δημόσιας διοίκησης οι οποίοι μπορεί να επωφεληθούν από δράσεις ΤΝ που θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ.
να αναδείξει τους τρόπους με τους οποίους θα γίνεται ο σχεδιασμός, η παρακολούθηση και η υλοποίηση των σχετικών έργων όπως ενδεικτικά: δείκτες παρακολούθησης, χρονοδιαγράμματα, τρόπος κοστολόγησης και budgeting των προτεινόμενων έργων.
να αναδείξει νέους τρόπους συμβασιοποίησης έργων στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως π.χ. συμβάσεις καινοτομίας, οι οποίες να αποτελούν πιο κατάλληλα εργαλεία για έργα ΤΝ.
Να αναδείξει τους τομείς εκείνους της ΤΝ που παρουσιάζουν ερευνητικό ενδιαφέρον και προοπτική και να προτείνει τρόπους ενίσχυσης της έρευνας στους τομείς αυτούς μέσω δράσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το νέο ΕΣΠΑ.

Να θυμίσουμε ότι στην ανάπτυξη της εθνικής στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη και στην αποτύπωση ενός πιλοτικού project ανά τομέα πολιτικής που να ακουμπά σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης είχε αναφερθεί ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης προ μηνών, κατά την συμμετοχή του ως κεντρικός ομιλητής στο συνέδριο «Quo vadis, AI» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο για το Δίκαιο Προστασίας της Ιδιωτικότητας, των Προσωπικών Δεδομένων και την Τεχνολογία που ιδρύθηκε από τον EPLO, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου.

Ο Υπουργός είχε αναφερθεί τότε και στη Λευκή Βίβλο που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2020, προτείνοντας ένα πλαίσιο για την αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη, με βάση την αριστεία και την εμπιστοσύνη, αρχές που διέπουν και τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού. «Μόλις δημοσιευτεί η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού, θα προβούμε στην ανάπτυξη μιας δικής μας εθνικής στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη», είχε αναφέρει τότε εξηγώντας την ανάγκη της Ελλάδας να προτάξει τη διαλειτουργικότητα των μητρώων ως αναγκαία συνθήκη ανάπτυξης των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης.

Η προσέγγιση της ΕΕ στην τεχνητή νοημοσύνη

Με τον όρο τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) εννοούμε συστήματα που χαρακτηρίζονται από ευφυή συμπεριφορά, ικανά να αναλύουν το περιβάλλον τους και να ενεργούν– με κάποιο βαθμό αυτονομίας – για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.Στην τεχνητή νοημοσύνη, τομέας που καταγράφει σημαντική πρόοδο το τελευταίο διάστημα, έχει επενδύσει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγνωρίζοντας μάλιστα την ανάγκη για συντονισμένη προσέγγιση ώστε να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό οι ευκαιρίες αλλά και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που η νέα τεχνολογία δημιουργεί. Ήδη δε ορισμένα κράτη- μέλη έχουν αναπτύξει κι εφαρμόζουν την Εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη ενώ όσα δεν το έχουν κάνει ακόμα, όπως η Ελλάδα, δρομολογούν την κατάρτισή της.

Μετά τη δημοσίευση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη το 2018, και μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη, η ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για την τεχνητή νοημοσύνη (HLEG) εκπόνησε τις «Κατευθυντήριες γραμμές για αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη» το 2019, καθώς και κατάλογο αξιολόγησης της αξιοπιστίας της ΤΝ το 2020. Παράλληλα, το πρώτο συντονισμένο σχέδιο για την τεχνητή νοημοσύνη δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2018 ως κοινή δέσμευση με τα κράτη μέλη.

Ακολούθησε η Λευκή Βίβλος για την Τεχνητή Νοημοσύνη της Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε το 2020, και η οποία παρουσιάζει ένα σαφές όραμα για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ευρώπη: ένα οικοσύστημα αριστείας και εμπιστοσύνης, το οποίο διαμορφώνει το πλαίσιο για τη σημερινή πρόταση. Στη δημόσια διαβούλευση σχετικά με τη «Λευκή Βίβλο για την τεχνητή νοημοσύνη» υπήρξε αθρόα συμμετοχή από ολόκληρο τον κόσμο. Συνοδευόταν μάλιστα από την «Έκθεση σχετικά με τις συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης, του διαδικτύου των πραγμάτων και της ρομποτικής στην ασφάλεια και την ευθύνη», η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ισχύουσα νομοθεσία για την ασφάλεια των προϊόντων έχει ορισμένα κενά που έπρεπε να καλυφθούν, ιδίως στην οδηγία για τα μηχανήματα.