Της Νένας Μαλλιάρα
Πρωταγωνιστικό ρόλο στις επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα έχει ο τομέας της υγείας και της ψηφιοποίησής της, καθώς ο τομέας της υγείας αποτελεί σήμερα μία από τις μεγαλύτερες δημοσιονομικές προκλήσεις στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, με τις δαπάνες υγείας να αυξάνονται ραγδαία. Ταυτόχρονα, η κρίση της πανδημίας και οι αυξανόμενες ανάγκες για σύγχρονες και αποτελεσματικές υπηρεσίες υγείας ανέδειξε ακόμα πιο έντονα την ανάγκη συνολικής αναβάθμισης του συστήματος υγείας.
Η στρατηγική της ΕΕ για την ενιαία ψηφιακή αγορά περιλαμβάνει τον τομέα της υγείας, θέτοντας ως στόχο την προαγωγή της υγείας και της κοινωνικής ευημερίας και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει τρεις πυλώνες για την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού του τομέα της υγείας: α) ασφαλής πρόσβαση και κοινή χρήση των δεδομένων, β) διασύνδεση δεδομένων που αφορούν την υγεία με σκοπό την έρευνα, την ταχύτερη διάγνωση και τη βελτίωση της υγείας και γ) ενίσχυση της εξατομικευμένης περίθαλψης μέσω ψηφιακών υπηρεσιών.
Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα της υγείας στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, το lockdown για την αποτροπή εξάπλωσης της πανδημίας και η ανάγκη για ανέπαφη εξυπηρέτηση στην καθημερινότητα οδήγησε σε μόλις δύο μήνες στον ψηφιακό μετασχηματισμό των περισσότερων τομέων της ελληνικής οικονομίας.
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ, η ικανότητα της χώρας να προωθήσει τη διείσδυση των ψηφιακών τεχνολογιών στην υγεία απαιτεί τη διαθεσιμότητα ατόμων με τις απαραίτητες ψηφιακές γνώσεις. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, μόνο το 51% του πληθυσμού της Ελλάδας διέθετε το 2019 βασικές ή πάνω από τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες (ΕΕ-28: 58%). Η Ελλάδα κατατασσόταν εξάλλου 27η στο σύνολο των χωρών της ΕΕ-28 όσον αφορά τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) για το 2020, ενώ το ποσοστό των ειδικών του τομέα των ΤΠΕ στο σύνολο των εργαζομένων το 2017 ήταν μόλις 1,6%, το μικρότερο στην ΕΕ-28 (ΕΕ-28: 3,7%).
Σύμφωνα με την ΤτΕ, για την επιτυχή ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στην υγεία απαιτείται μεταξύ άλλων:
α) Να αναπτυχθεί και να διευκολυνθεί η εκπαίδευση των πολιτών στην ψηφιακή υγεία ώστε να είναι σε θέση να αξιολογούν κριτικά τις πληροφορίες. O αλφαβητισμός σε θέματα ψηφιακής υγείας είναι απαραίτητος ώστε το άτομο να έχει μεγαλύτερη επίγνωση της σημασίας της καλής υγείας του.
β) Να δημιουργηθεί ένα σύστημα συνεχούς κατάρτισης και επιμόρφωσης για τους επαγγελματίες υγείας. Το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να γίνει περισσότερο εξωστρεφές και να υποστηρίζει τους καινοτόμους και φιλόδοξους ερευνητές.
γ) Να εδραιωθεί ο κοινωνικός διάλογος για τις επερχόμενες αλλαγές και να ενισχυθεί η διαβούλευση με τους ασθενείς σχετικά με την ποιότητα των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών οδηγώντας σε ένα νέο μοντέλο υγειονομικής περίθαλψης που βασίζεται στην αξία (value-based healthcare).
δ) Να ενισχυθεί στον τομέα της υγείας ο θεσμός των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) (π.χ. σχεδιασμός και κατασκευή νοσοκομείων, διοίκηση και διαχείριση δημόσιων νοσοκομείων, παροχή υπηρεσιών ιατρικής φροντίδας, παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών όπως σίτιση και καθαριότητα).
ε) Να αναπτυχθεί και να εφαρμοστεί ένα πλαίσιο διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων υγείας, με στόχο την εναρμόνιση της διαδικασίας ανταλλαγής και χρήσης δεδομένων υγείας με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές.
στ) Να προωθηθεί η δημιουργία ενός ειδικού θεσμικού πλαισίου για την ψηφιακή υγεία που θα περιλαμβάνει μια εθνική πολιτική ανταλλαγής δεδομένων υγείας και πιστοποίησης των ιατρικών εφαρμογών, καθώς εγείρονται ηθικά, κοινωνικά και νομικά ζητήματα. Η κυβερνοασφάλεια είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, και απαιτείται μεγάλη προσοχή για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών για την υγεία.
Τα ανωτέρω είναι ιδιαίτερα επίκαιρα σήμερα, καθώς για την επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας είναι απαραίτητη η υποβολή εκατομμυρίων ανθρώπων σε διαγνωστικές εξετάσεις, η ανάπτυξη εφαρμογών ιχνηλάτησης των επαφών των ατόμων που ανιχνεύονται θετικά στον ιό, η παρακολούθηση των ομάδων υψηλού κινδύνου, καθώς και η συνεχής αξιολόγηση της επιδημιολογικής κατάστασης της χώρας σχετικά με τον κίνδυνο διασποράς του ιού.
Οι τεχνολογίες ψηφιακής υγείας
Όπως επισημαίνεται στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ, η έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού προκάλεσε μια πρωτοφανούς μεγέθους ζήτηση για λύσεις τεχνολογίας ψηφιακής υγείας (digital health), επαναπροσδιορίζοντας το ρόλο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) σε έναν τομέα που αφορά την ίδια την ανθρώπινη ζωή. Παράλληλα, η συγκυρία ανέδειξε επιτυχημένες λύσεις εφαρμογής των ψηφιακών τεχνολογιών για την παρακολούθηση, ανίχνευση και πρόληψη του κορωνοϊού, εγείροντας συγχρόνως θέματα ασφάλειας των δεδομένων και της ιδιωτικότητας των πολιτών.
To διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things, IoT), η ανάλυση μεγάλων δεδομένων (big data analytics), η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence, AI) και το blockchain αποτελούν παραδείγματα αναδυόμενων τεχνολογιών που μπορούν να εφαρμοστούν στη δημόσια υγεία με σκοπό την καθοδήγηση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της κάθε χώρας σε καταστάσεις ευρείας κλίμακας, όπως αυτή που αντιμετωπίζει σήμερα το σύστημα υγείας με τον κορωνοϊό.
Ταυτόχρονα, τεχνολογίες όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση (3D printing) χρησιμοποιούνται για την κάλυψη ελλείψεων απαραίτητου υγειονομικού υλικού, π.χ. μάσκες, αναπνευστήρες κ.ά., ενώ η τηλεϊατρική (τηλεδιάγνωση, τηλεσυμβουλευτική, τηλεφροντίδα κ.λπ.) εξελίχθηκε σε πρώτη γραμμή άμυνας κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Η γονιδιωματική (genomic) ανάλυση επέτρεψε την κατανόηση πολλών και χρήσιμων χαρακτηριστικών της πανδημίας και την ιχνηλάτηση της εξάπλωσης του ιού σε πραγματικό χρόνο.
Η ανάλυση μεγάλων δεδομένων και η εξόρυξη γνώσης (knowledge mining) από τα δεδομένα προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν για τον υπολογισμό του κόστους της νοσηρότητας για το σύστημα υγείας, την ιεράρχηση των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού και τη βέλτιστη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων για ιατρική περίθαλψη. Όμως, το σημαντικότερο όφελος προκύπτει από την αξιοποίηση των μεγάλων δεδομένων στις επιδημιολογικές μελέτες, συμβάλλοντας στην επιτάχυνση της διαδικασίας ανάπτυξης νέων φαρμάκων και εμβολίων.
Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη και η βαθιά μάθηση (deep learning) παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια για ακριβείς και χαμηλού κόστους διαγνωστικές εξετάσεις για τον κορωνοϊό. Οι συνδεδεμένες ιατρικές συσκευές που παράγουν, συλλέγουν και διανέμουν μεταξύ ασθενών και παρόχων υπηρεσιών υγείας ιατρικά δεδομένα, το Διαδίκτυο των Ιατρικών Πραγμάτων όπως ονομάζεται (Internet of Medical Things, IoMT), βοηθούν στην αποφυγή άσκοπης επανάληψης εξετάσεων και στην παροχή ταχύτερων διαγνώσεων και εξατομικευμένων ιατρικών υπηρεσιών.
Παράλληλα, η εφαρμογή της τεχνολογίας blockchain στην υγεία, μέσω της δημιουργίας μιας αποκεντρωμένης βάσης με μοναδικές εγγραφές, π.χ. ατομικό ιστορικό ή στοιχεία κλινικών δοκιμών, καθιστά την ανταλλαγή πληροφοριών πιο ασφαλή, αποτελεσματική και διασυνδεδεμένη, υπό την προϋπόθεση πάντοτε της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των ασθενών καθώς και της ιδιωτικότητάς τους.
0 Post a Comment:
Δημοσίευση σχολίου